Data publikacji artykułu: 8/05/2025

Działalność gastronomiczna prowadzona z wykorzystaniem przyczep, stolików czy parasoli w przestrzeni publicznej nie zawsze wymaga stosowania przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.). W wielu przypadkach wystarczające jest uzyskanie zgody zarządcy terenu na zajęcie pasa drogowego lub innego miejsca publicznego – bez konieczności przeprowadzania procedur budowlanych. Jednak w określonych sytuacjach, np. przy dłuższym użytkowaniu lub zastosowaniu elementów trwale związanych z gruntem, mogą pojawić się obowiązki wynikające z prawa budowlanego.

Tymczasowy obiekt budowlany – definicja ustawowa

Zgodnie z art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego, tymczasowy obiekt budowlany to obiekt:
• przeznaczony do czasowego użytkowania (krótszego niż jego trwałość techniczna),
• przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki,
• niepołączony trwale z gruntem, np. kioski, pawilony, namioty, barakowozy, obiekty kontenerowe.

O tym, czy dany obiekt można uznać za tymczasowy, decydują jego cechy techniczne i funkcjonalne – a nie tylko sposób posadowienia. Obiekt musi jednak spełniać kryteria definicji obiektu budowlanego z art. 3 pkt 1 u.p.b., czyli być budynkiem, budowlą lub obiektem małej architektury, wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi.

Czy przyczepa gastronomiczna to obiekt budowlany?

W ocenie Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego (GUNB), przyczepy gastronomiczne ustawione na kołach lub podpórkach mogą być traktowane jako tymczasowe obiekty budowlane – pod warunkiem, że:

• są wyposażone w instalacje (np. wodno-kanalizacyjne, elektryczne) podłączone do zewnętrznych źródeł,
• nie są zarejestrowane jako pojazdy.

Stanowisko to znajduje potwierdzenie również w orzecznictwie. Przykładowo, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 29 marca 1984 r. (SA/Gd 190/84) uznał barakowóz za tymczasowy obiekt budowlany – niezależnie od tego, czy był osadzony na stałej podstawie, czy na kołach. Z kolei przyczepy bez podłączeń do mediów lub zarejestrowane jako pojazdy, nie mieszczą się w definicji tymczasowego obiektu budowlanego i nie podlegają przepisom prawa budowlanego.

Zgłoszenie czy pozwolenie na budowę? Zmiana terminu z 120 na 180 dni

W przypadku uznania przyczepy gastronomicznej za tymczasowy obiekt budowlany, zastosowanie mają przepisy art. 29 ust. 1 pkt 12 oraz art. 30 ust. 1 pkt 1 u.p.b. Obecnie obowiązujący termin graniczny dla ustawienia takiego obiektu bez pozwolenia to 180 dni. Jeśli planowane użytkowanie ma trwać:

• do 180 dni – wystarczające jest zgłoszenie do organu administracji architektoniczno-budowlanej,
• powyżej 180 dni – wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę.

W przypadku złożenia takiego wniosku do czasu zakończenia postępowania o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę, inwestor nie musi rozbierać lub przenosić w inne miejsce takiego tymczasowego obiektu budowlanego. Nie ma również potrzeby przerywania jego użytkowania do czasu uzyskania pozwolenia na budowę.

Po uzyskaniu pozwolenia na budowę nie trzeba rozpoczynać procedury związanej z przystąpieniem do użytkowania. Skoro nie będą prowadzone żadne roboty budowlane to w przypadku takich obiektów nie będzie również konieczności: zawiadamiania o terminie rozpoczęcia robót budowlanych, zakładania dziennika budowy, czy ustanawiania kierownika budowy. Należy pamiętać, że art. 37a nie dotyczy wszystkich tymczasowych obiektów budowlanych a jedynie tych wymienionych powyżej. W rezultacie jedynie w przypadku tej grupy obiektów tymczasowych realizowanych na zgłoszenia, a następnie dla których uzyskano pozwolenie na budowę nie będzie konieczności zawiadomienia o zakończeniu budowy.

Ocena indywidualna należy do organu

Ostateczna kwalifikacja obiektu – jako tymczasowego, podlegającego przepisom prawa budowlanego – zależy od konkretnego stanu faktycznego. Kompetencje w tym zakresie przysługują właściwym organom administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego. To one dokonują oceny, czy zgłoszenie lub pozwolenie jest wymagane, biorąc pod uwagę m.in. wyposażenie, sposób użytkowania oraz czas ustawienia przyczepy.